SPIS TREŚCI

5 Szczególne cechy anatomiczne pierwszych i drugich trzonowców żuchwy w kontekście endodontycznym
Heike Steffen

Trzonowce żuchwy charakteryzują się wieloma różnymi odmianami morfologii korzeni i kanałów korzeniowych. Wiedza na temat rodzaju oraz częstotliwości występowania tych odmian jest niezwykle ważna, ponieważ tylko pełne poszerzenie i dezynfekcja systemu endodontycznego przyczyniają się do długoczasowego zachowania zęba. Przed przystąpieniem do leczenia lekarz powinien zapoznać się z morfologią systemu endodontycznego oraz być przygotowany na obecność nietypowych lub dodatkowych kanałów korzeniowych, aby móc dopasować do nich zarówno preparację otworu trepanacyjnego, jak i chemomechaniczne poszerzenie kanałów. W przypadku niejasności na dwuwymiarowych zdjęciach rentgenowskich należy wykonać dodatkowo cyfrową tomografię objętościową (DVT).

17 Przyszyjkowe resorpcje zewnętrzne korzenia: etiologia, diagnostyka i leczenie
Anne B. Kruse, Petra Ratka-Krüger

Resorpcje korzenia należą, zwłaszcza w okresie wymiany uzębienia, do fizjologicznych procesów w zębach mlecznych. Pojawiają się jednak także w uzębieniu stałym – wówczas są zjawiskiem patologicznym. Często nie powodują żadnych dolegliwości i zwykle są diagnozowane przypadkowo. Ich przyczyną mogą być procesy zapalne w obrębie miazgi i tkanek przyzębia, a także różne czynniki jatrogenne, na przykład leczenie ortodontyczne, uraz czy nawyki paraczynnościowe. Jak dotąd nie udało się jednoznacznie udowodnić związku przyczynowo-skutkowego. Inwazyjność resorpcji zewnętrznej zawsze pociąga za sobą konieczność podjęcia leczenia stomatologicznego i wiąże się ostatecznie z ryzykiem utraty zęba. Z uwagi na postęp choroby istotną rolę odgrywa wczesne rozpoznanie, w czym pomocna może okazać się precyzyjna cyfrowa tomografia objętościowa. Leczenie polega zwykle na próbie zachowania zęba poprzez podjęcie działań endodontycznych i protetycznych, często z chirurgicznym dojściem do ubytku. W przypadku zębów wielokorzeniowych i wyizolowanego ubytku w obrębie pojedynczego korzenia jako ultima ratio można rozważyć resekcję czy amputację korzenia, przed ekstrakcją zęba.

25 Sukces i niepowodzenie w leczeniu zespołów endodontyczno-periodontalnych: opisy przypadków
Krystyna Pietrzycka, Halina Pawlicka

Cel pracy: Zespoły endodontyczno-periodontalne są trudne w leczeniu. Trudność związana jest z określeniem, która składowa stanu zapalnego ma przyczynę endodontyczną, a która periodontologiczną. Dlatego kluczowe jest określenie przyczyny zespołu endodontyczno-periodontologicznego przed rozpoczęciem leczenia endodontycznego. Ważne jest, aby mieć świadomość, że jeżeli leczenie endodontyczne doprowadzi do poważnych schorzeń periodontologicznych, konieczne działania w celu zachowania zęba będą kosztowne, a wynik leczenia niepewny. Artykuł opisuje przypadki dwóch pacjentów, u których zdiagnozowano zmiany o charakterze endodontyczno-periodontalnym. Materiały i metody: Dwa zęby o różnych typach zmian endodontyczno-periodontalnych były leczone i obserwowane. Pierwszy z nich sklasyfikowano jako typ II zmiany endo-perio (zgodnie z klasyfikacją Messinga i Stocka), a drugi jako typ IV. W pierwszym przypadku przeprowadzono dwuwizytowe leczenie endodontyczne z zastosowaniem wodorotlenku wapnia jako opatrunku pomiędzy wizytami, natomiast w przypadku drugim zastosowano odpowiednie leczenie dla typu IV zmiany endo-perio. Wyniki: W pierwszym przypadku po leczeniu kanałowym zaobserwowano gojenie. W przypadku drugim, po roku obserwacji, widoczna była postępująca odbudowa kości wokół leczonego zęba. W kolejnym roku, ze względu na brak współpracy pacjenta, podjęto decyzję o ekstrakcji zęba. Wnioski: Ważne jest, aby właściwie zdiagnozować i określić przyczynę zespołu endo-perio przed rozpoczęciem leczenia endodontycznego, równie ważnym czynnikiem jest współpraca pacjenta z lekarzem dentystą, która może przyczynić się do osiągnięcia pomyślnych wyników leczenia.

33 Zastosowanie tomografii komputerowej wiązki stożkowej (CBCT) do oceny złożonego poziomego złamania korzenia: obserwacja długoczasowa
Silvina Carol Diaz, James L. Gutmann, Sonia Ferreyra

Tomografia komputerowa wiązki stożkowej (Cone Beam Computed Tomography, CBCT) jest istotnym narzędziem w diagnostyce i planowaniu leczenia endodontycznego oraz w ocenie wyników w szczególnie trudnych przypadkach, chociaż większość opublikowanych badań koncentruje się na gojeniu tkanek okołowierzchołkowych po niechirurgicznym leczeniu endodontycznym, wynikach leczenia chirurgicznego oraz zaopatrywaniu resorpcji. Jednakże jednym z głównych wskazań do zastosowania CBCT jest diagnostyka oraz planowanie postępowania w przypadku urazów zębów i wyrostka zębodołowego, zwłaszcza złamań korzeni. Chociaż istnieją kontrowersje odnośnie zdolności CBCT do jednoznacznego określenia pionowych złamań, niewiele jest badań dotyczących zastosowania CBCT w przypadku poziomych urazów zębów, a zwłaszcza wyników tych badań.

39 Leczenie rewizyjne metodą tradycyjną przeszczepionego autologicznie zęba mądrości: opis przypadku
Vadim Konoval

W artykule zaprezentowano korekcyjne leczenie endodontyczne przeszczepionego autologicznie dolnego zęba mądrości z ostrymi dolegliwościami bólowymi. Podczas badania klinicznego i radiologicznego rozpoznano w zębie 46 masywną osteolizę okołowierzchołkową oraz nieprawidłowo leczone kanały korzeniowe. Przyczyną niepowodzenia endodontycznego był przede wszystkim brak poszerzenia dużych, nie w pełni wykształconych cieśni, które były wypełnione resztkami martwej tkanki. Leczenie polegało na usunięciu zainfekowanego materiału z przestrzeni kanałów i zamknięciu szerokich otworów wierzchołkowych za pomocą MTA. Pomimo wątpliwej sytuacji wyjściowej, po 2 latach obserwacji potwierdzono absolutny brak objawów, regenerację kostną ubytku oraz stabilne warunki periodontologiczne.

47 Odporność na złamanie zębów z bezpośrednimi odbudowami kompozytowymi przedstawiającymi różne projekty uzupełnień przy złamaniu korzenia zębów przednich po leczeniu kanałowym: badanie in vitro
Vishanth Subashri, Anand Sherwood, Abdulaziz Samran, James L. Gutman, Savadamoorthi Kamatchi Subramani

Cel pracy: Odbudowa złamanych siekaczy szczęki po leczeniu endodontycznym oparta jest na zaletach stomatologii adhezyjnej i zasadach leczenia minimalnie inwazyjnego, które są istotnymi zagadnieniami. Szczególnym celem niniejszego badania była ocena wytrzymałości bezpośrednich uzupełnień kompozytowych na złamania koronowo-korzeniowe w porównaniu do uzupełnień kompozytowych wzmocnionych wkładem z włókna szklanego i konwencjonalnych bezpośrednich wypełnień kompozytowych. Materiały i metody: Do badania wykorzystano łącznie 45 świeżo usuniętych siekaczy przyśrodkowych szczęki. Zęby zostały losowo podzielone na 3 grupy, po 15 sztuk w każdej: grupa I (CDC, conventional direct composite) konwencjonalna bezpośrednia odbudowa kompozytowa po leczeniu endodontycznym, grupa II (FPC, fibre post placement and direct composite) wkład z włókna szklanego i bezpośrednia odbudowa kompozytowa po leczeniu endodontycznym, grupa III (CRC, corono-radicular composite) koronowo-korzeniowa odbudowa kompozytowa po leczeniu endodontycznym. Odporność na złamanie została zmierzona za pomocą uniwersalnej maszyny i obciążenia pod kątem 130 stopni. Wyniki: Jednokierunkowa ANOVA wykazała istotną różnicę (P = 0,028) pomiędzy trzema grupami, przy czym średnie obciążenie złamania w grupie CRC było największe, przy 1045,2 ± 355,7 N. Grupa FPC miała istotnie najmniejszą odporność na złamanie, wynoszącą 426,7 ± 245,3 N. Wnioski: Zgodnie z parametrami niniejszego badania, koronowo-korzeniowe odbudowy kompozytowe miały znacznie wyższą odporność na złamanie niż konwencjonalne uzupełnienie kompozytowe i odbudowa z wkładem z włókna szklanego, po utracie 50% korony w złamanych siekaczach szczęki po leczeniu endodontycznym.

57 Brak dowodów na konieczność wypełnienia kanału korzeniowego
Andreas Burkovski, Matthias Karl

Wypełnienie kanału korzeniowego nadal stanowi istotny temat badań, a pacjenci wydają znaczne kwoty na ten etap leczenia endodontycznego. Przeprowadzono trzy eksperymenty kwestionujące konieczność wypełnienia kanału korzeniowego. Z użyciem tomografii komputerowej oznaczono objętość kanalików zębinowych. Stosując prosty model biofilmu fragmentu ludzkiego zęba oszacowano efekt wypełnienia kanału korzeniowego i jego wpływ na wytrzymałość bakterii oraz zbadano świeżo usunięte zęby po leczeniu endodontycznym pod kątem obecności bakterii pozostających w zębinie. Objętość kanalików zębinowych okazała się być przynajmniej trzy razy większa niż objętość samego kanału korzeniowego. Wzrost bakterii został zaobserwowany w obu próbkach – z oraz bez wypełnionego kanału korzeniowego, wskazując, że leczenie było nieskuteczne w usunięciu biofilmu bakteryjnego, a materiał wypełniający nie był w stanie powstrzymać wzrostu bakterii. Pomimo że zdjęcie rentgenowskie wykazuje wystraczające wypełnienie kanału korzeniowego, pozostałe bakterie mogą zostać zidentyfikowane we wszystkich usuniętych zębach. Podczas gdy perfekcyjna dezynfekcja kanałów jest niezbędna, wypełnienie kanałów korzeniowych wydaje się wątpliwe, ponieważ stosowane obecnie materiały nie mają właściwości antybakteryjnych, nie wzmacniają zęba i nie mogą uszczelnić kanałów korzeniowych w przypadku braku wypełnienia części koronowej.